Erfgoedpaspoort
Naam: De Lustige Koetsiers
Woonplaats: Zonnegem (Sint-Lievens-Houtem)
Passie: Nikolaasommegang Zonnegem (paardenommegang)
Soort immaterieel erfgoed: feesten, rituelen en sociale gebruiken
Toekomstdroom: “Dat de Nikolaasommegang nog lang kan blijven bestaan.”
Wat bezielt de Lustige Koetsiers?
Wie zijn jullie?
Wij zijn een vriendengroep uit Zonnegem en Burst, allemaal grote liefhebbers van paardenommegangen. Al jaren rijden we wekelijks met onze koets wel ergens in Vlaanderen mee. Omdat de Nikolaasommegang in Zonnegem doodgebloed was, besloten we hem in 2008 nieuw leven in te blazen.
Wanneer is de Nikolaasommegang ontstaan?
De paardenommegang ging voor het eerst uit in 1953, op initiatief van toenmalig pastoor De Smet. Maar niet iedere pastoor was daar even enthousiast over. Jaren ging het op en af. Soms organiseerde de kerkfabriek het, soms een aantal paardenliefhebbers, soms ging het niet door. Tot in 2008 dus. Sindsdien gaat de ommegang terug jaarlijks rond, met paarden én tractoren, op de derde zondag van september.
Wat gebeurt er bij zo een paardenommegang?
Dat is zoals een processie hé. Vroeger liep de pastoor vooraan, met daarachter het beeld van de heilige Nicolaas dat gedragen werd. De parochianen liepen erachter en aan iedere kapel lazen ze een halve paternoster. Alle kapelletjes waren versierd door de buurtbewoners. Toen we kinderen waren, liep de fanfare ook nog mee. En ruiters. Toen was de ommegang hét evenement van het jaar.
En hoe gaat het nu?
Voor de inwoners van Zonnegem is de ommegang nog altijd heel belangrijk. We kijken daar echt naar uit. Om 15u vertrekken we voor een toer van 5-6 km door Zonnegem. Een tractor geeft het tempo aan en een ruiter rijdt voor. Hij draagt de gemeente- en Belgische vlag. Dan volgen de paarden, erachter de tractoren. Na een kleine eerste lus passeren we langs de kerk waar de mis dan net gedaan is. De pastoor, en al wie wil, stapt op in een grote koets en rijdt zo mee. Het beeld van de heilige Nicolaas vervoeren we op een remorque met stro. Als afsluiter delen we een prijs uit aan iedereen die deelnam: een zak wortelen, of paardeneten (lachen).
Wie neemt hier zo al aan deel?
Gemiddeld doen er ongeveer 150 paarden en 60-70 tractoren mee. Van alle leeftijden. Op paard én tractor. Je ziet hier 80-jarigen op een tractor en jongeren op één van wel een huis groot. Het zijn bovendien niet enkel mensen van Zonnegem die deelnemen. Ze komen van ver. De meeste onder hen zijn zelf boeren, of hun ouders waren het. Of paardenhouders, ruiters … die doen ook veel mee.
En iedereen steekt een handje toe?
Verschillenden ja. Met de Lustige Koetsiers, onze vier families, nemen we de organisatie op ons. Elk brengt nog wat vrienden mee om te helpen. Zo zijn we de zondag zelf met 10-15 helpende handen. En dan dragen velen nog een praktisch steentje bij. Van de gemeente kunnen we een terrein pachten, een ideaal verzamelpunt. De beenhouwer leent ons zijn koelkast. Elektriciteit mogen we van de buren gebruiken … Mede door hun hulp kunnen we het blijven doen!
Pakken jullie bepaalde dingen anders aan dan vroeger?
Ja, eigenlijk wel. De datum is veranderd om niet in het vaarwater van ommegangen in de buurt te komen. Ook de route is iets langer. Maar de grootste verandering is dat nu ook tractoren deelnemen. Een verandering die in het begin moeilijk lag bij de ouderen. Voor hen was de Nikolaasommegang een pure paardenommegang. Maar ja, veel boeren hebben nu geen paard meer. Ze rijden met tractoren. Ook tractoren toelaten, leek een logische stap.
En dat heeft succes?
Ja, het aantal deelnemende tractoren neemt elk jaar toe. Veel jonge gasten rijden zo mee. Ze staan dan de dag ervoor volop hun tractoren te kuisen zodat ze blinken op de dag van de ommegang. Dat is belangrijk geworden voor hen.
Zijn er nog veel andere ommegangen in de streek?
Ja, je hebt er verschillende: in Vlierzele, Bambrugge, Burst, Mere … In de zomer zijn er soms wel 2 of 3 op een zondag. Een overzicht vind je op ruiterkalender.be. Maar, we mogen dat zeggen: de Nikolaasommegang blijkt populair. Het leeft. De mensen blijven ook langer hangen na de ommegang en hebben duidelijk plezier. Maar misschien zit de prijs van ons pintje, aan één euro, daar wel voor iets tussen (lachen).
Hebben jullie nog een toekomstdroom?
Gewoon, dat het kan blijven bestaan. Als corona het toelaat, zal dat wel nog even zo zijn. Wij blijven alleszins doorgaan zolang we kunnen. En hopelijk nemen anderen het na ons over.
Meer info
- De Lustige Koetsiers
- Benieuwd naar andere ommegangen? Klik hier