Op zoek naar het verdwenen kasteel van Moortsele

Op zondag 21 oktober 2018 werd onder een stralend herfstzonnetje de (her)opening van de Sint-Agathawegel gevierd. Werkgroep Trage Wegen organiseerde op de Dag van de Trage Wegen een bubbelwandeling. Samen met zo’n 150 wandelaars werd vastgesteld dat de oude buurtweg een eigen naambordje heeft gekregen en dat het pad weer open gemaakt is.

Oorsprong

Op de plaats waar vandaag de boerderij in de Gravelos staat, stond eertijds het verdwenen kasteel van Moortsele. Veel is over dit kasteel in historische bronnen niet terug te vinden. Op de Villaretkaart (1745-1748) zien we het ‘kasteel’ afgebeeld als twee gebouwen binnen een U-vormige omwalling. De kasteelsite is perfect bereikbaar via de Kloosterstraat maar op het kasteel vonden ze een eigen toegangsweg blijkbaar veel chiquer. Men legt een nieuwe toegangsweg aan, een beboomde dreef loodrecht op het kasteel vertrekkende vanuit de Vijverstraat. Deze dreef zal later de huidige Agathawegel worden. Deze kaarsrechte weg vormde een belangrijke vista op het kasteel. Deze zichtas werd nog eens ondersteund door de bomen erlangs.

Ferrariskaart (1771-1778)

30 jaar later zien we op de Ferrariskaart dat de kasteelsite vergroot is tot een dubbele omwalde site. Op het volledige omwalde opperhof staat één gebouw (wellicht het woonhuis). Ervoor zien we het neerhof met een open omwalling, met heel wat gebouwen: stallingen, schuren en dienstwoningen. Achter de kasteelsite is een nieuwe beboomde dreef aangeplant.

Atlas der buurtwegen (1843-1845)

De Sint-Agathawegel is op deze kaart niet langer een private weg maar een publieke buurtweg geworden. Door het doortrekken van deze sentier rondom de kasteelsite, werd een doorsteek naar de achtergelegen wijk Uilhoek en verder naar Landskouter voorzien.

Sint-Agatha

Wie is nu die Italiaanse heilige naar wie de weg vernoemd is? Agatha werd geboren in Catania (Sicilië, Italië) als dochter van welvarende christelijke ouders. Omdat ze niet wou ingaan op de avances van landvoogd Quintianus, werd ze gemarteld, haar borsten afgesneden en over haar hele lichaam verminkt. Ze stierf op 5 februari 251. Ze wordt vandaag aangeroepen telkens vulkaan  Etna begint te rommelen. Ze wordt ook aanbeden bij brandgevaar, tegen brandwonden en borstkanker.

Sint-Agatha is de patroonheilige van de kerk van Landskouter, welke door de verlenging van het pad midden 19de eeuw te voet makkelijker bereikbaar werd.