Open Monumentendag is de jaarlijkse hoogdag van het onroerend erfgoed. De vele bezoekers tijdens deze 34ste editie kregen waar voor hun geld: de opengestelde sites stelden niet teleur. Van de begraafplaats tot op de molen, van de verdwenen fabriek tot de Scheldekronkels: het erfgoed wist alle harten te raken.
Naast de bezoekers willen we ook graag de organisatoren bedanken voor hun inzet en enthousiasme. Want zonder hen zou er helemaal niets te bezoeken zijn!
Terugblik
Destelbergen – Tentoonstelling ‘Scheldekronkels’
Op wat de oudste kaart van het graafschap Vlaanderen moet zijn (1452) tekent een Italiaanse handelsreiziger nauwgezet waar er steden en pakhuizen zijn en waar langs de Schelde hij tol moet betalen. De namen van de steden, dorpen en waterlopen zijn in het Italiaans.
Deze unieke kaart bevat heel waardevolle informatie over de oude loop van de Schelde, waar die nu over het hele traject rechtgetrokken is.
Melle – ‘Melse begraafplaatsen onder de loep’
In september en oktober 1914 werd in Melle strijd geleverd tegen het Duitse leger. Franse soldaten kregen de opdracht om de opmars van de Duitsers te vertragen, zodat het Belgisch leger zich kon terugtrekken achter de Ijzer. Bij de verdediging van Melle sneuvelden verschillende Franse soldaten, die begraven werden in Melle. Het in 2018 opgerichte monument naast de graven herdenkt zowel de slachtoffers van de Eerste als Tweede Wereldoorlog.
Merelbeke – Fiets- en wandelroute ‘Gla(n)srijke toekomst’
In Merelbeke werd het thema duurzaamheid gecombineerd met het internationale jaar van het glas én de 75ste verjaardag van glazeniersatelier Mestdagh. Op o.a. de tramstelplaats, de Sint-Elooiskapel en het woonzorgcentrum Berkenhof stonden unieke glasramen opgesteld. Arthur Verhaegen zou het schitterend gevonden hebben. Hij nam in 1876 het glazeniersatelier van Bethune in Gent over en voorzag naast zijn eigen buitenverblijf – het kasteel Blauwhuys – ook de kerk van Lemberge van prachtige brandglasramen.
Ook Monumentenwacht zag dat het goed was: naast een demonstratie touwklimmen werd meer uitleg geven over een goed onderhoud van graven en via de drone kon je eens zwaaien naar jezelf.
Merelbeke (Melsen) – Tentoonstelling ‘Ons Dorp’
Melsen is ook wel gekend als het dorp van Mevrouw Louise De Smet de Naeyer. Zij was de grote weldoenster van Melsen en liet maar liefst drie gebouwen optrekken. In 2022 is het precies 100 jaar geleden dat ze overleed. Oude foto’s namen ons mee in de tijd en lieten ons zien hoe het dorp geëvolueerd is. Het was ijverig speuren op de foto’s naar (groot)ouders en andere bekenden.
Merelbeke (Munte) – Tentoonstelling ‘Lange dagen – hard labeur’
Dagdagelijks zetten landbouwers zich in om ons van voedsel te voorzien. Voor de opkomst van allerhande machines werden er op het platteland lange dagen geklopt en was het hard labeur. Graan werd geoogst met zeis en pik. In de wintermaanden werd er dan met de vlegel gedorst. Na de inspanning was er dan ook tijd voor ontspanning. Met een groot glas melk of lokaal gebrouwen biertje kon men alle dorst wegspoelen.
Oosterzele – Vrije & gegidste wandeling ‘Terug naar Oosterzeele’
Aan de hand van oude foto’s en fijne verhalen duiken we in de geschiedenis van het dorp. De wandeling startte aan de kerk van Oosterzele. De kerk mag dan wel toegewijd zijn aan de heilige Gangulfus. Collega Rochus werd vanaf de 17de eeuw veel meer aanbeden. De grote bruine beuk naast de kerk is aangepland als vrijheidsboom kort na WO I. De traditie om vredes- en vrijheidsbomen te planten kwam uit Amerika overgewaaid. Daar werd in Boston al in 1765 een iep aangeplant, die als ontmoetingsplek diende voor kolonisten die onafhankelijk wilden worden van Groot-Brittannië. Na de Franse Revolutie verspreidde dit fenomeen zich langzaam over Europa.
Oosterzele – Windekemolen en Klepmolen
Duurzaamheid is het thema van deze OMD. Gesneden brood voor een windmolen: een oeroud en in Vlaanderen geperfectioneerd mechanisme dat enkel en alleen werkt met de natuurlijke bron van de windkracht. Jammergenoeg was de wind afwezig waardoor de molen niet kon draaien, maar dat kon het enthousiasme van de molenaars niet breken.
Sint-Lievens-Houtem – ‘Van textielfabriek naar CC De Fabriek’
1911: Frankrijk wordt opgeschud door een stoutmoedige diefstal van de Mona Lisa uit het Louvre en Marie Curie krijgt de nobelprijs voor scheikunde. In Sint-Lievens-Houtem is er een grote verandering zichtbaar: in het rurale dorp wordt een industriële weverij opgericht die decennia lang het dorpsleven zal beheersen. De sluiting in 1977 is een grote klap. De site wordt omgevormd tot een sport- en cultuurcentrum en nu spinnen creatieve geesten garen uit cultuur en worden nieuwe ideeën geweven in menige voorstelling van dans, zang en tonteel. Zweet gutst nog altijd op deze oude fabriekssite, maar nu op de voorhoofden van menig sportieveling.
.
Sint-Lievens-Houtem (Zonnegem) – Oude brouwerij Zonnegem
100 jaar brouwde de familie Rubbens hier bier. Vandaag is de site omgevormd tot een bijzonder woonparadijs. Een knap staaltje herbestemming op een unieke locatie! Aan de hand van qr-codes gingen we op verkenning doorheen de site. In de brouwzaal vernemen we dat in 1861 Benoit Rubbens huwde met Barbare van Gijseghem. En zo kwam de woning in de Steenbergstraat in het bezit van de familie Rubbens. In eerste instantie was het brouwen van bier een nevenactiviteit van het landbouwbedrijf, maar dankzij zijn zoon Pieter Alphonse groeide de brouwerij uit tot een indrukwekkend gebouwencomplex.
OMD 2023
Na het lezen van dit verslag zin gekregen om volgend jaar ook jouw erfgoedlocatie open te stellen? Of zoek je nieuwe ideeën of partners om mee samen te werken? Contacteer Sofie.
