Het verleden in beeld

Oude foto’s, prentkaarten, affiches, waardevolle documenten … Ze zitten vaak verborgen in collecties van verenigingen of bij privépersonen. Beelden en getuigenissen van stoeten en processies, inhuldigingen en kermissen, van publieke figuren tot het leven van alledag zijn zo weinig zichtbaar voor een breed publiek.

Juni 2012 lanceerde Erfgoed Viersprong een Erfgoedbank: een digitale beeldbank waarin het verleden van de regio opnieuw zichtbaar wordt. We werken hiervoor samen met lokale partners die hun collecties digitaliseren en via de website tonen. Het cultureel erfgoed van de regio wordt op die manier zichtbaar en toegankelijk.

Je kan ook zelf participeren. Het cultureel erfgoed is immers van iedereen!

• deel foto’s via sociale media
• plaats een reactie bij een beeld
• verzamel je ‘favoriete erfgoed’ in een album
• voeg zelf trefwoorden toe
• of lever zelf beelden aan!

Neem een kijkje op www.erfgoedbanklandvanrode.be.

Beleg je beelden veilig op de Erfgoedbank! Voorwaarden voor het aanleveren van beeld- en documentatiemateriaal

De erfgoedbank verzamelt beeld- en documentatiemateriaal*: foto’s, documenten, kaarten … Ook van jou!

Wel stelden we enkele voorwaarden op. Beantwoordt je materiaal hieraan, of je twijfelt? Contacteer ons via info@4sprong.be of op 09 362 87 19 en we bekijken het samen.

Minimale beschrijving

• Naam van collectie, incl. deelcollectie
• Inventarisnummer (of een afgesproken nummering)
• Objecttype: gekozen uit een thesauruslijst (bvb. fotopositief, diapositief, krant, menukaart …) of, indien niet in de lijst, open gelaten.
• Titel + korte beschrijving van de inhoud.
• Een link met tijd en/of ruimte: een precieze datering of tijdsperiode, een locatie, (op niveau gemeente, straat of huisnummer), een geografische referentie (via aanduiding op kaart)
• Minstens één ‘trefwoord’

Voldoende erfgoedwaarde

• Geografisch: behoren tot de regio (Melle, Merelbeke, Sint-Lievens-Houtem, Oosterzele):  de erfgoedbank is een regionaal verhaal. De beelden moeten betrekking hebben op het werkingsgebied van de erfgoedcel. Sinds 2015 sluiten Destelbergen en Lochristi ook aan bij de erfgoedcel. Beeld- en documentmateriaal uit deze gemeenten komt dus ook in aanmerking.
• Publieke waarde? Zijn het lokaal bekende personen of belangrijke gebeurtenissen? Regionaal/nationaal bekende personen gefotografeerd binnen een setting van één van de vier gemeenten? Afbeeldingen van intussen verdwenen of gewijzigde gebouwen, dorpsgezichten, landschappen? Afbeeldingen van processies, stoeten, kermissen, feesten…? Sommige privéfoto’s (familiefeest, werk op de boerderij, plechtige communie) kunnen echter ook een publieke waarde hebben. Ze illustreren vaak veranderende tijdsbeelden, elementen van het dagelijks leven (interieur, gebruiken, bepaalde voorwerpen of kledij,…), anekdotes of verhalen. Groepsfoto’s (meer dan drie personen) beschouwen we automatisch als van publieke waarde.
• Is het materiaal origineel? Fotokopieën van foto’s, van bidprentjes, van archiefstukken,… worden in principe niet opgenomen in de erfgoedbank, behalve als het gaat om materiaal waarvan het origineel intussen verloren is gegaan of niet langer op te sporen is. Er wordt naar gestreefd enkel origineel materiaal op te nemen in de erfgoedbank.
• Is er voldoende informatie beschikbaar? Materiaal waarover geen metadata gekend zijn, wordt niet opgenomen. Een minimale informatie moet voorhanden zijn. Uitzonderingen op deze regel kunnen gemaakt worden voor materiaal van een eerder uitzonderlijk karakter, zoals foto’s pre-1918, opmerkelijke archiefstukken waarover verder weinig geweten is, bijzondere stukken waarvoor men de hulp van het publiek wil inschakelen etc.
• Hoe oud is het materiaal? Materiaal dient minstens 25 jaar oud te zijn. De afweging moet ook altijd gemaakt worden of het materiaal niet te gevoelig ligt bij de publieke opinie. Archiefstukken na 1945 moeten bovendien bij voorkeur gekoppeld kunnen worden aan beeldmateriaal dat al in de bank zit. Bidprentjes moeten minstens 50 jaar oud zijn. Documenten van de burgerlijke stand moeten minstens 100 jaar oud zijn. Beelden jonger dan 25 jaar kunnen slechts uitzonderlijk meegenomen worden, wanneer er een koppeling kan gelegd worden tussen oude en jongere objecten of als ze in een specifiek project passen. Raadpleeg hiervoor de erfgoedcel.
• Bevindt zich al veel gelijkaardig materiaal in de erfgoedbank? De beeldbank mag niet overladen worden met tientallen vergelijkbare beelden van hetzelfde onderwerp. Bij een reeks gelijkaardige beelden (bv. eenzelfde evenement, gebouw …) kan beslist worden om een thematische collectie te wijden aan het onderwerp. Dit kan om de impact van een evenement, gebeurtenis, onderwerp te staven.
• Privacy, gevoelige info en auteursrechten? Wanneer er duidelijk nog rechten rusten op een object, dan wordt dit niet op de erfgoedbank geplaatst. Dit geldt vooral voor afbeeldingen van kunstwerken, commerciële geluids- en beeldopnamen, foto’s die na 1945 gemaakt werden door beroepsfotografen, gepubliceerde teksten (incl. kranten) jonger dan 1945. In andere gevallen kan ook beslist worden om beelden toch niet publiek te maken, zoals bij gevoelige situaties.

Auteursrechten en downloads: afspraken

Beelden waarvan de maker 70 jaar of meer overleden is, zijn in principe rechtenvrij. Maar, nakomelingen behouden ook rechten. Om problematieken rond auteursrechten te vermijden, vragen we aan de eigenaars om een verklaring te ondertekenen waarin vermeld staat dat Erfgoed Viersprong de beelden kan gebruiken voor:

• promotionele doeleinden i.v.m. de beeldbank
• educatieve activiteiten
• sociaal-culturele activiteiten van niet-commerciële aard
• algemene communicatie van erfgoedcel

Wil je een beeld in hoge resolutie aanvragen voor eigen gebruik? Dat doe je via de webpagina zelf. We nemen vervolgens contact op met de eigenaar van de beelden en vragen toestemming voor het gebruik ervan.

Scannen van je beelden?

In het Erfgoedhuis zijn twee scanners aanwezig die je kosteloos kan gebruiken of lenen om foto’s, documenten, negatieven, dia’s … te digitaliseren.

Daarnaast organiseert de erfgoedcel op geregelde tijdstippen scansessies. Geladen met scanners en laptops zijn we een namiddag te gast in één van de bibliotheken. Iedereen die interessant en origineel materiaal heeft over het verleden van het Land van Rode kan dan bij ons terecht. We scannen het materiaal onmiddellijk in zodat iedereen zijn kostbare herinneringen onmiddellijk terug naar huis kan nemen. Achteraf plaatsen we alles op de Erfgoedbank.

Hou de nieuwspagina van de website en van www.erfgoedbanklandvanrode.be in de gaten voor alle details!

Achtergrondinformatie bij de erfgoedbank Land van Rode

Corecrew uit Gent ontwikkelde de erfgoedbank voor zowel projectvereniging TERF als Erfgoedcel Viersprong. Beide erfgoedbanken draaien volledig onafhankelijk van elkaar, maar zijn wel gebaseerd op dezelfde software en vormgeving. Voor de software werd bewust gekozen voor open source software met vrijgegeven broncodes, aanpasbaar volgens de eigen behoeften. Iedereen kan dus de broncode inkijken en aanpassingen aanbrengen, wat betekent dat het programma continu wordt verbeterd.

Het systeem achter de erfgoedbank bestaat uit drie luiken:

• Collectiebeheer: met CollectiveAccess (CA): deze free software, oorspronkelijk ontworpen voor museumcollecties, is intussen ook uitgebreid voor het beheer van erfgoedcollecties in het algemeen. In CA zitten invulbare registratiefiches waaraan digitale beelden kunnen worden gekoppeld.

• Publieksontsluiting: via www.erfgoedbanklandvanrode.be is alle beeld-en documentatiemateriaal te zien en doorzoekbaar via trefwoorden. Gebruikers kunnen opmerkingen formuleren, trefwoorden toekennen aan objecten, personen identificeren en bestanden downloaden in lage resolutie.

• Website Content Management System (CMS) ‘Drupal’: de publieke website wordt beheerd met Drupal, een open source CMS. Hiermee wordt de inhoud van de webpagina’s opgemaakt.

Het vullen van de erfgoedbank gebeurt door partners die bereid zijn hun collecties te inventariseren en te ontsluiten via de erfgoedbank zoals heemkundige kringen, stadsarchieven, privé verzamelaars… Via dit platform kunnen ze hun collecties aan een breder publiek tonen en zo een grotere bekendheid verwerven. De naam van de collectie-eigenaar wordt steeds aan het beeld toegevoegd. Materiaal dat op erfgoedbank geplaatst wordt, is enkel nuttig wanneer het ook beschreven is. Zo krijgen bezoekers context en zijn de beelden ook doorzoekbaar.

In het systeem worden enkel documenten geüpload van goede kwaliteit en in voldoende hoge resolutie. Op de website zelf zijn de beelden enkel downloadbaar in 75dpi (het systeem zet de hoge resolutiebeelden automatisch om). Deze beelden kunnen niet op een kwaliteitsvolle manier verder verspreid worden of zijn niet bruikbaar voor druk.