Een houtvuur: de beste plek om op te warmen tijdens deze winterprik. In afwachting tot de polaire vortex draait, gingen wij ons opwarmen in de bakoven van Bavegem.
Bavegem is een dorp waar rust in de straten hangt. Voor de Sint-Onkomenakerk in de Hoge Hellesemweg staat een bakoven bijna tegen de straat geplakt. Een majestueuze linde rijst trots op naast de pas gerestaureerde oven. Binnenkort kunnen schoolgroepen in de oven weer zoete broodjes bakken, zegt de gepensioneerde onderwijzer Daniël Hofman (76). De oven was eigendom van Daniëls overgrootvader aan moederskant.
Het doet me groot plezier dat de bakoven van mijn overgrootvader mij zal overleven
De oven zat in mijn erfdeel. Ik kijk al mijn hele leven op naar mijn overgrootvader Dominicus Broeckaert (1824 – 1915). Ze zeggen dat we qua gezicht gelijkenissen vertonen.
Mijn overgrootvader was ondernemend. Samen met overgrootmoeder verkocht hij stoffen. Hij trok met ezels beladen vol koffers naar de omliggende gemeenten om er de markten te doen. Ik koester nog één van zijn koffers bij mij thuis. De bakoven werd gebouwd aan zijn woning. Uit archiefdocumenten kan ik opmaken dat de lemen oven er zeker al stond in 1884, maar vermoedelijk is hij een stuk ouder.
Hier bevond zich immers een afspanning, herberg het Bloemhofke waar reizigers hun paarden konden laten rusten en zelf ook op krachten komen. In de bakoven werden de broden voor de herberg bereid.
Dergelijke ovens werden wel vaker wat verder van het woonhuis en de stallingen gebouwd. De kans op een overslaande brand is immers te groot.
Een geboortelinde
Mijn moeder werd geboren in 1913. Speciaal voor haar plantte mijn grootvader naast de bakoven een linde. Het is vermoedelijk de oudste geboorteboom van Sint-Lievens-Houtem. 107 jaar en kerngezond! Enkele jaren geleden verleende de gemeente de prachtige linde een beschermd statuut.
Ik ben hier in dit huis aan het dorpsplein geboren in 1944. Een Engelse bommenwerper op zijn terugweg na een bombardement in Duitsland werd in volle vlucht geraakt op 14 augustus 1944 en stortte vlakbij het centrum van Bavegem neer. De knal en de vuurzee verwoestte een hoop huizen, de school en de kerk. Er vielen gelukkig geen burgerslachtoffers. Mijn moeder zegt dat ze me nog steeds slapend in mijn wiegje vond, bedekt onder de kalk en een raam. Mijn één jaar oudere broer hield er als kind een trauma aan over.
Mijn vader Jozef-Maurice, maar iedereen noemde hem Maurice, was bediende bij de vakbond ACV en als 26-jarige de jongste naoorlogse burgemeester ooit van Bavegem. Hij stierf op zijn 42e, ik was amper 17 jaar.
We waren met vijf kinderen thuis en hielpen ma waar we konden. Ik stookte de bakoven heet nadat mijn oudste broer het deeg had gekneed en laten rijzen. Toen vader nog leefde, bakten we om de veertien dagen brood. Na zijn overlijden deden we dit vooral als we thuis waren van het internaat.
De geur van dat versgebakken brood onder de lindeboom
Ik kende de oven door en door. De geur van dat versgebakken brood kan ik me nog steeds voor de geest halen. Als de oven open ging, verspreidde die heerlijke geur zich onder de linde.
We bleven dat nog een aantal jaar doen tot we onze beroepsloopbaan begonnen. Ik ben 39 jaar met volle goesting onderwijzer geweest in de lagere school in Herzele. Nu nog kom ik vroegere leerlingen tegen die me aanspreken over hun jaar bij mij. Dat doet deugd.
Ik heb de oven nog lang onderhouden. De gemeente wou de linde beschermen en kocht er meteen ook de bakoven bij. Daar ben ik blij en dankbaar om. Reizend Bakhuis, een gespecialiseerde firma uit Horebeke, heeft de oven in oorspronkelijke staat gerestaureerd. De boom wordt goed onderhouden.
Het doet me veel deugd te weten dat de bakoven mij zal overleven. Binnenkort kunnen groepen hier weer broodjes bakken. Het lijkt mij vooral voor schoolkinderen een interessante activiteit. Ik heb hier nog een originele ijzeren stok met een haak liggen die ik de gemeente wil schenken. Je kan er de gloeiende houtskool mee uit de oven halen. Ik doe het met plezier voor als het zover is.
Zelf een kijkje nemen? Je vindt de bakoven en de linde tegenover de kerk van Bavegem: Hoge Hellesemweg z.nr.