Erfgoedpaspoort
Naam: Josette Van der Veken
Woonplaats: Merelbeke
Passie: Grieks dansen
Soort immaterieel erfgoed: muziek en podiumkunsten
Toekomstdroom: ‘Nog zolang mogelijk gezond dansen met deze groep!’
Wat bezielt Josette?
Wie zijn jullie?
Wij zijn een dansgroep met 20 enthousiaste leden, leraar Xristos en ik. Wekelijks komen we twee uren samen in de zaal achter Florakerk om Griekse dansen aan te leren. Onze leden komen uit Merelbeke en ver daarbuiten. Wat ons bindt, is de liefde voor de Griekse cultuur en dans. Vanuit onze culturele achtergrond of uit interesse.
Hoe ben je ooit zelf met Griekse dans begonnen?
Ik danste altijd al zeer graag. Maar eerlijk, mijn man, die heeft twee linkervoeten. Beiden zijn we gebeten door de Griekse cultuur. Mijn man was leraar Grieks. Jaarlijks gaan we op reis naar Griekenland. En … de Griekse dansen, die dans je in groep, niet als koppel. Ja, dan moest ik niet verder zoeken hé. Ik had mijn passie gevonden.
Waar leerde je de Griekse dansen?
Toen, ondertussen al 35 jaar geleden, kon je dat nog maar op weinig plekken doen in België. Ik ging er o.a. voor naar Antwerpen. In Oost-Vlaanderen was er niets. En ik deed buitenlandse stages: in Nederland, Duitsland én Griekenland bij het Dora Stratou theater. Dat is het grootste Griekse danstheater, in Athene, met ongeveer 500 leerlingen en dagelijks optredens met 40 tot 50 dansers. Zo leerde ik ook dansen die anderen in België niet meer kennen.
En dan zelf een dansgroep opgericht?
Ja, een paar mensen vroegen me uiteindelijk ‘waarom richt je niet zelf een groep op’? Ik moest er niet lang over nadenken. In 2002 ben ik met mijn eigen dansgroep gestart: Melisses. In het begin was de toekomst twijfelachtig. Maar kijk, het is gelukt.
De Griekse dansen, weet je wanneer die ontstaan zijn?
Vele dansen gaan terug tot de Griekse oudheid. Toen al waren ze heel belangrijk en dat zijn ze nog steeds. Dansen zijn er bij allerlei gelegenheden: een trouw, geboorte, dorpsfeesten … Iedere streek, ieder dorp in Griekenland kent zijn eigen dansen, mét bijhorende kledij. Tel maar, honderden verschillende dansen zijn er dus. Het is een belangrijk deel van de cultuur.
Wat kenmerkt de dansen?
Elke streek heeft een bepaald karakter, stijl, bewegingen. De dansen van Ponthos bijvoorbeeld, de streek aan de Zwarte Zee, zijn vooral oorlogsdansen, met een marscadans. De dansen van de eilanden, die zijn levendiger, speelser, zwieriger. Opvallend is dat de dansen nooit in een gesloten cirkel zijn. Waarom? Iedereen kan vlot aansluiten. En de oudsten, die staan vooraan, om het tempo aan te geven. Soms zijn dat de mannen, soms de vrouwen, maar nooit als koppel man-vrouw.
Evolueren de dansen nog?
Ja hoor, maar de basis blijft de basis. Die moet je goed kennen. Daar kan je figuren aan toevoegen: een extra draai, veranderen van plaats. Weet je trouwens dat Zorba geen originele dans is? Die werd speciaal voor de film Zorba the Greek uitgevonden. Een variatie op de sirtaki, een beenhouwersdans. Naast de feestdansen, heb je namelijk ook beroepsdansen, komische dansen …
Wat spreekt je zo aan in de dansen?
De variatie. Wij doen alle dansen: van de eilanden, Makedonia, Kreta, Epiros, Samos, noem maar op. Bij ons gaat het meer om een brede interesse in de variatie aan dansen, minder de verbondenheid met één streek.
Leer je zelf nog steeds bij?
Zeker en vast. Zelf doe ik nog altijd stages. Vooral om nieuwe dansen aan te leren. Maar ook voor de herhaling. En zo leer ik nieuwe dansers kennen. Die nodig ik dan eens uit in België om aan de groep stage te geven. Dat is leuk, zo’n uitwisseling van ervaring en kennis. Je vult elkaar aan.
Je bent de dansen duidelijk zeer genegen. Hoe zet je je nog in om anderen er warm voor te maken?
Op allerlei manieren. Met de dansgroep treden we vaak op. Op feesten, maar bv ook al op de ambassade van Cyprus in Brussel. De kostuums koop ik aan in Griekenland. Daarnaast geef ik vaak workshops op scholen, lager en middelbaar onderwijs, bijvoorbeeld op cultuurdagen. Ook in Merelbeke werkte ik al met scholen samen. Ik doe dat graag.
En ook internationaal?
Ja, in het verleden traden we met de groep al op in Frankrijk, Nederland … En ik ben lid van het CID, Conseil International de la Danse. Een koepelvereniging voor alle dansvormen in de wereld, verbonden aan Unesco. Zo mocht ik onlangs een toelichting geven over mijn initiatieven op een internationaal congres in Athene. Een fijne erkenning voor mijn werk.
Dreigen de dansen op termijn verloren te gaan, denk je?
In Griekenland zelf zeker niet. Daar worden de meest gekende dansen zelfs aangeleerd aan kinderen in de turnles. In België danst men bij feesten nog altijd de dansen uit de streek van hun ouders, grootouders. En ook ik merk een blijvende interesse in mijn lessen, optredens, vanuit scholen. Dat geeft hoop.
Tot slot, wat brengt de toekomst?
Hopelijk zolang mogelijk gezond blijven, want ik wil nog zo lang mogelijk dansen. Van zodra corona het weer toelaat. Liefst van al met deze groep als basis. En wie weet nieuwe geïnteresseerden? Die zijn altijd welkom!
Meer info