Op maandag 7 november stelden Erfgoed Viersprong, lokaal bestuur Lochristi en ‘Los: Lochristi Sierteeltmuseum’ in WZC Sint-Pieter de belevingskoffers voor: koffers met objecten uit de collectie van het LoS. De koffers zijn inzetbaar als hulpmiddel in creatieve sessies met ouderen en uit te lenen bij de Cultuurdienst Lochristi en Erfgoed Viersprong.
“De belevingskoffers zetten erfgoed in als middel om mensen te bereiken die zich minder goed kunnen uiten binnen traditionele groepsactiviteiten. Mensen betrekken bij erfgoed, erover praten, de verhalen van de buurt en buurtbewoners bundelen, er samen projecten rond opzetten … dat zijn initiatieven die lokaal ook sociaal een verschil maken.”
– Marie-Claire Van Nieuwenhuyse, schepen van cultuur en toerisme en bestuurslid van Erfgoed Viersprong.
Belevingskoffers als basis voor dialoog
De koffers werken o.b.v. de methodiek objecthandling, waarbij de focus ligt op de therapeutische waarde van objecten. Ze bevatten objecten uit de collectie van het LoS, het museum over de sierteelt in Oost-Vlaanderen. Het LoS herbergt een unieke collectie van lokale siertelers. De vrijwilligers van het museum inventariseerden de volledige collectie in 2017. In 2018 kreeg het LoS een ‘make-over’. Samen met Erfgoed Viersprong zochten de vrijwilligers een nieuwe, zinvolle bestemming voor de ‘afgestoten’ objecten en een manier om ze ook toegankelijk te maken voor mensen die het museum, om diverse redenen, niet kunnen bezoeken. Zo ontstond het idee van de ‘belevingskoffers’.
“Wij noemen de koffers bewust ‘belevingskoffers’: de geselecteerde objecten in de koffers doen meer dan alleen ‘herinneringen ophalen’. Objecten (tactiel) aanraken, met andere mensen connecteren door middel van objecten of gewoon met objecten ‘bezig zijn’ … dat leidt tot positieve resultaten op vlak van algemeen welbevinden.”
– Ans Van de Cotte, Erfgoed Viersprong
Waarvoor gebruik je een repikeerstokje? Zijn griffelspelden wasspelden voor kabouters? En wat ervaar je bij de geur van een groeiregulator? Het zijn maar enkele voorbeelden van objecten en bijhorende vragen die je in de koffer vindt als basis voor een gesprek met ouderen. Oud-siertelers zullen ze zeker herkennen, maar ook voor mensen die er niet vertrouwd mee zijn, bieden ze heel wat gesprekstof. Mantelzorgers, animatoren en therapeuten in woonzorgcentra, of vrijwilligers kunnen de koffers makkelijk inzetten zonder voorkennis. Daar zorgen de begeleidende fiches met info over de objecten en bijhorende vragen voor. De koffers zijn uit te lenen op de Cultuurdienst Lochristi of bij Erfgoed Viersprong.
Erfgoed & welzijn
Erfgoed Viersprong is met de belevingskoffers niet aan haar proefstuk toe op vlak van outreachend werken. De voorbije jaren zette de organisatie gelijkaardige trajecten op met de cliënten van Karus Melle, afdeling angst- en stemmingsstoornissen, en de bewoners van de Christophorusgemeenschap in Munte. Ook binnen deze trajecten werd gewerkt o.b.v. objecthandling. In 2017 schreven Bart De Nil, expert erfgoed welzijn, en Ans Van de Cotte, coördinator erfgoedcel, hun ervaringen en bevindingen neer in de publicatie ‘Meer dan Erfgoed. Erfgoedcollecties, gezondheid en welzijn’. Zo willen ze ook andere erfgoedwerkers overtuigen om bruggen te slaan tussen de cultureel-erfgoedsector en de zorgsector.
Ook bij deze koffers worden bruggen geslagen tussen sectoren. Ze zijn een mooi voorbeeld van een goede samenwerking tussen de erfgoedsector en de zorg- en welzijnssector. Het ‘Los: Lochristi Sierteeltmuseum’ en het woonzorgcentrum Sint-Pieter zijn partners die geloven in het potentieel en belang van het inzetten van erfgoed in welzijn. Etienne De Graeve en Elise Neyt zijn gewezen siertelers en vrijwilligers bij het LoS en hebben de objecten in de koffers jarenlang zelf gebruikt. De bewoners en zorgverleners van woonzorgcentrum Sint-Pieter waren onmiddellijk enthousiast om met de koffers aan de slag te gaan. Het verenigen van verschillende expertises kan dus tot schitterende resultaten leiden.
Info & vragen
Ans Van de Cotte – ans.vandecotte@4sprong.be / 0484 81 65 52