Het veredelen van azalea’s

Erfgoedpaspoort

Naam: Steven Engelen (Hortibreed)

Woonplaats: Lochristi

Passie: Het veredelen van azalea’s en rododendrons

Soort immaterieel erfgoed: landbouw & natuur

Toekomstdroom: ‘Via het proces van veredelen de toekomst van de azalea veilig stellen.’

Wat bezielt Steven?

Wie ben je?

Ik ben Steven, bio-ingenieur van opleiding, met een passie voor veredeling. Al tijdens mijn studies werd me duidelijk hoe de uitdaging van het verbeteren van gewassen me voldoening gaf. Toen ik in 2012 naar Lochristi verhuisde, ging mijn hart al snel uit naar de sierteelt, waar de streek zo gekend voor staat. Twee jaar terug maakte ik de overstap van een multinational naar de lokale sierteeltsector. Na jaren te werken op de veredeling van landbouwgewassen, werk ik nu op het veredelen van de azalea en rododendron.

Veredelen, wat is dat?

Plantenveredeling is het vakmanschap waarbij je door het uitvoeren van doordachte kruisingen tussen een selectie ouderplanten, nieuwe variëteiten of plantenrassen ontwikkelt. Doel daarbij is dat deze nieuwe variëteiten een verbetering zijn ten opzichte van de reeds bestaande. Vroeger veredelde men vooral azalea’s met oog op nieuwe, mooie variaties, naar de smaak van de klanten en wat goed in de markt zou liggen.

Waarom veredelt men vandaag?

Vandaag de dag wordt het veredelen vooral ingezet om antwoorden te kunnen bieden op de veranderende context. Klimaatverandering, richtlijnen rond het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, energieprijzen … ze vormen meer en meer een bedreiging voor het voortbestaan van de azalea. Ons aanpassen is noodzakelijk willen we de Gentse azalea, die zo een lange geschiedenis kent in de streek rond Gent en Lochristi, duurzaam toekomst geven.

Vele uitdagingen dus?

Ja, maar als veredelaars zien we deze bedreigingen als een opportuniteit. Via veredeling kunnen we bijvoorbeeld nieuwe variëteiten ontwikkelen die beter aangepast zijn aan de veranderde (klimatologische) omstandigheden. We kunnen de ziekteresistentie van de planten verbeteren zodat er minder gewasbeschermingsmiddelen nodig is. Door koude tolerantie in te kruisen en bloei-inductie te verbeteren kunnen we de energiebehoefte van de plant naar beneden halen, enz.

Hoe kreeg je deze kennis in de vingers?

In 2022 leerde ik Johan kennen, een meester-veredelaar met een grote collectie azalea’s en rododendrons. We wisselden van gedachten rond de toekomst van de planten en het belang van veredelen. Al snel bleken we hierover een gedeelde interesse en enthousiasme te hebben. Met het einde van Johan’s actieve loopbaan in zicht vroegen we een meester-leerlingbeurs aan bij de Vlaamse overheid en in 2023 ging ik een jaar bij Johan in de leer.

Wat hield je leertraject in?

Ons leertraject focuste op de overdracht van die kennis en kunde doorheen alle fases van het proces. We werkten met levend materiaal en volgden bijgevolg het ritme van de plant. Verschillende praktische handelingen werden aangeleerd door ze veelvuldig uit te voeren, aangevuld met handige tips. Zo doorliepen we doorheen het jaar de verschillende fases van het veredelen en onderhoud van de plantencollectie: van het kruisen, zaaien en verspenen tot bloeiproeven. Daarnaast deden we extra kennis op tijdens een rondtrip in Noord-Duitsland, waar we het azalearefentiecentrum en meerdere botanische tuinen bezochten. We bezochten tot slot verschillende kwekerijen om ideeën en kennis rond veredeling uit te wisselen.

Wat bracht het traject je bij?

Om een veredelingsprogramma van azalea en rododendron succesvol uit te bouwen is er heel wat praktische kunde, ervaring en plantenkennis vereist. Het traject gaf Johan en mij de kans om op korte tijd heel veel van die kennis over te brengen en aan te leren. Het veredelingsproces werd gedocumenteerd door foto’s en verrijkt met notities met tijdslijnen. Met deze documentatie en opgedane kennis kan ik de veredelingsactiviteiten nu verderzetten.

Wat brengt de toekomst?

Het traject bracht heel wat teweeg op verschillende fronten. De veredelingsactiviteiten werden verankerd in de doelstellingen van de bedrijven Hortibreed en FlorAmor, waarvoor ik werk. De plantencollecties van Johan kregen een nieuwe thuis binnen het bedrijf. We voerden een 200-tal kruisingen uit om nieuwe veredelingsdoelstellingen na te streven. Deze kruisingen zal ik de komende jaren verder opvolgen om zo nieuwe azalea- en rododendronvariëteiten te selecteren. Ook voerden we enkele kruisingen uit om demonstratiemateriaal te genereren dat ter illustratie van het veredelingsproces kan dienen in het LoS – Lochristi Sierteeltmuseum of tijdens demomomenten (bv. bij opendeurdagen).

Meer info

Lees hier meer over het meester-leerlingtraject van Steven en Johan.

< Terug naar het overzicht ‘Wat bezielt hen?!’