Zijn kinderjaren
Frans De Vos was de vierde van zes kinderen in het gezin De Vos. Zijn vader, Charles (1845-1896) trouwde in oktober 1869 met Ida Regina Vercauteren (1850-1913). Charles De Vos was aanvankelijk huisschilder. Tussen 1882 en 1890 groeide de droom van een andere levenswijze. Samen met oudste zoon Jan richtte Charles het reizend theater ‘Theatre des enfants courageux’ op. De familie bracht vanaf 1892 samen voorstellingen in heel België. Een mengeling van theater, variété en circus.
Een kleine wereld, de circuswereld
Frans huwde met Sophie Cleyman. Samen hadden ze twee dochters, Rachel Valentine en Jeane(tte). Sophie liet echter het leven op het eind van WO I. Frans huwde een jaar later met Maria De Ganck. Samen kregen ze drie kinderen: Marino De Vos, Marinelle en Robert.
Elisa De Vos, zus van Frans huwde trouwens met Fréderic Demeyer van Circus Demeyer. Samen hadden ze een zoon Marino (°1892). Een kleine wereld, de circuswereld …
Circusdirecteur & schilder
Het foortheater groeide rond de eeuwwisseling, na overlijden van Charles, uit tot een volwaardig circus: Cirque (F.) De Vos. Frans had de leiding over het circus tot 1906. Zelf bracht hij nummers als acrobaat en dresseerde hij paarden. Frans erfde van zijn vader ook zijn schilderstalent. Naast circusdirecteur startte hij als schilder van o.a. façades voor zijn eigen en andere circussen. In 1907 vestigde hij zich in Balegem (wijk Gootje).
WOI zorgde, net als voor velen, ook voor Frans voor een breuk met het circus. Het betekende het einde van Cirque De Vos. Frans vluchtte samen met zijn jongste dochter Jeanne naar Nederland. Ze vestigden zich in Graauw, waar hij het interieur schilderde van de Maria Hemelvaartskerk.
Terug naar Balegem
Na de oorlog kwam Frans terug naar Balegem. Hij bleef er actief in het toneelleven en richtte in 1929 de ‘toneelvereniging de Vos’ op. Ook pikte hij het schilderen van de zogenaamde ‘banieren’ terug op. Frans schilderde façades voor circussen Minnaert, Demuynck, Semay, Tondeurs, Libot. Vier van zijn façades zijn opgenomen in The John & Mable Ringling Museum of Art in Florida. De façades hadden een functie als reclamebord en tonen een samenvatting van wat er bij het circus te zien was. Ook creëerde Frans theaterdecors.
Circus Minnaert met banieren van Frans De Vos
Frans was eigenaar en uitbater van “Zaal De Vos”, later “De Kring” op het Gootje te Balegem. In Balegem zijn nog verschillende werken van hem te bewonderen. Onder andere het altaarstuk in de St-Martinuskerk (‘Sint-Martinus met Lazarus’ – ruiter te paard met bedelaar) is van zijn hand.
-‘Allez allez de vos komt’, ken je dit gezegde? Het is te herleiden tot Frans De Vos. Het verhaal wil dat Frans De Vos bij Circus Semay een nieuwe façade moest komen ophangen. De artiesten talmden echter met de opbouw van de tent. De directeur riep haastig naar de opbouwers “Allez, allez de vos komt”. Het gezegde is blijven bestaan in de circuswereld. Circusartiesten gebruiken het wanneer iets snel moet gebeuren.
Gezegde
Meer weten?
- ‘Frans De Vos en zijn circusbanieren‘, Tamara Beheydt. Dit artikel verscheen in Circusmagazine #71 (juni 2022) // Auteur: Tamara Beheydt // © OKV – Openbaar Kunstbezit Vlaanderen
- De banners van Frans De Vos waren vorig jaar te zien in de tentoonstelling ‘The Circus we are‘ in Musée Félicien Rops in Namen. Curator was Joanna De Vos, achterkleindochter van Frans De Vos.