José is een van de tien kinderen van moeder Maria Leschan (1898-1987) en vader Jhony Van Lissum (°1891). Al van kindsbeen af draaide ze samen met haar broers en zussen mee in het circus van haar ouders: Circus Jhony. Elkeen had hierin zijn verdienste. José zelf bleek een echte allround circusartieste. Ze was contorsioniste*, koorddanseres, ballerina te paard en kon ook aardig weg met ‘draai de ladder’ en de ringenact. Ze verzorgde de promotie en het maken van kostuums.
Stevige tanden
Echt imponeren, dat deed José met haar tandenact. Vader Jhony zag het in eerste instantie niet goedkomen, maar José was als 15-jarige overtuigd: ze moest en zou deze act beheersen. Nog voor haar 16e verjaardag bracht ze de act in de piste. Met haar tanden geklemd rond een leren lapje aan een touw werd ze omhoog getrokken in de circustent. Bengelend vloog ze zo over het publiek. Indrukwekkend! Ze voerde de act uit tot haar 49e levensjaar. Sterke tanden zaten blijkbaar in de familie: broer Réné trek met zijn tanden zelfs een auto vooruit.
Circus Jhony
Het familiecircus Jhony startte in 1922. Na jaren rondreizen met andere gezelschappen, startte het koppel Maria en Jhony met een kleine kiosk. Ze brachten er zelf acts ten berde als krachtpatser en luchtacrobate op paarden (Marie en zus Diane). Vier jaar later sloeg het noodlot toe. De tent en al hun bezittingen gingen op in de vlammen. Een nieuwe periode van rondreizen met andere circussen brak aan. Tot 1941: de aankoop van een nieuwe kiosk betekende een nieuwe start voor Circus Jhony.
Het circus stond gekend voor de grote samenhorigheid en warme familiale sfeer. De familie Van Lissum beheerste samen een brede waaier aan disciplines: evenwichtskunst, koorddansen, acrobatie, krachtoefeningen en paardendressuur. Het circus hoefde weinig gastartiesten aan te werven en bespaarde zo in personeelskosten. Vader Jhony overleed onverwachts in 1954, maar ook daarna bleef de familie samen rondtrekken. Nu onder de dagelijkse leiding van moeder Maria. Door hun verbondenheid overleefden ze op een moment dat veel andere circussen, in de jaren 1955-60, noodgedwongen financieel moesten afhaken. Het circus gooide pas in 1982 de handdoek in de ring en was daardoor, naast de Malter-circussen, een van de grootste na-oorlogse familiecircussen in België.
José, Circus Jhony & Sint-Lievens-Houtem
Circus Johny had een andere ‘marketingstrategie’ dan andere circussen. Om meer toeschouwers te lokken, kwamen ze pas na een drietal jaar terug naar dezelfde plek. In de streek kenden ze vooral veel succes in Sint-Lievens-Houtem. Hun eerste optreden vond plaats in 1945. Er volgden bezoeken in 1956 en 1959. In de jaren ’60 namen ze de plek op de jaarmarkt over van de Tondeurs. Ze traden er op in ’62, ’65 en ’70. Ze waren daarmee het laatste circus dat Houtem aandeed op jaarmarktdagen. De nadruk kwam steeds meer te liggen op de gewone marktkramen en kermisattracties. Een gevolg van de doorbraak van de televisie begin de jaren ’60.
Meer Circus Jhony
- Collectie ‘Circus tijdens Houtem Jaarmarkt’ (Beeldbank Land van Rode)
- Facebook Circus Jhony
- Portret ‘Living Circus Treasures’ (Circuscentrum)
*contorsioniste: slangenmens