Het project
Wie is Harry Malter? Vraag het aan menig kind, (jong)volwassene, grootouder in de regio en ze vertellen in geuren en kleuren over de dieren, het familiepark. 45 jaar terug vestigde deze circusdirecteur en dierentemmer zich in Destelbergen. 30 jaar terug opende hij er het familiepark. Een mooie aanleiding voor een boeiend erfgoedproject. Bovendien, spreek inwoners van Sint-Lievens-Houtem aan over ‘de Tondeurs’ of circus Jhony en je hoort verhalen over de acts, de indrukken, de magie.
Wie waren de circusfamilies die de pleinen in de streek kwamen opfleuren? Hoe zag hun leven eruit? Welke artiesten zijn hier vandaag actief & waar? Hoe evolueerde die circustraditie en wat maakte dat er verandering kwam? De families, de verhalen, de acts, de levensvisie en -wijze … Ligt er in de streek meer lokaal circuserfgoed onder het stof?
We doken de bestaande archieven, collecties, publicaties in. Gingen in gesprek met autoriteiten als André De Poorter, lokale circusliefhebbers en -heemkundigen; met Sarah Malter, het Circuscentrum en Huis van Alijn. Op zoek naar meer circusverhalen en -beelden om te sprokkelen, bundelen, documenteren, tonen. Langzaamaan vielen de puzzelstukjes in elkaar. Een lokale circuspuzzel waarvan we overtuigd zijn dat we nog stukken missen, maar je nu al van de ‘randjes’ laten proeven. En we vullen hem een jaar verder aan. Doe je mee?
De ‘cyr’ in CyRCuS
Want nee, het werk is niet af. Net zoals circus nooit ‘af’ is. Het kende zijn oorsprong in de 18e eeuw, maar onderging vele evoluties. Uit eigen beweging, zoekend naar een bron van inkomsten of nieuwe uitdagingen. Of als gevolg van maatschappelijke evoluties waar ook de artiesten en circuswereld niet aan ontsnapten. Zelfs de laatste 20 jaar en vandaag de dag zien we evoluties in deze traditie. En zo blijft het draaien. Dat totaalverhaal brengen we lokaal met CyRCuS.
De cyr in CyRCuS symboliseert beweging en evolutie. Uitgevonden in 1925 (Duitsland) kwam het cyrwiel via de gymnastiek in het circus terecht. Het kende doorheen de tijd verschillende versies en kent een nieuwe opmars sinds midden jaren ’90 door de Canadees Daniel Cyr. Het wiel geldt als metafoor voor het modern circus. Het heeft zijn wortels in het verleden, maar brengt ook vernieuwing. Een acrobatische act met linken naar andere disciplines (gymnastiek, sport). Durven doordraaien! Dat is de sleutel om met de cyr te kunnen werken.
De parade is hier!
CyRCuS kijkt niet enkel naar het circusverleden van de streek. Evenzeer werpt het een blik op vandaag. Een jaar lang zetten we samen met vele partners het lokaal circusverleden, -heden en zijn evolutie in de kijker. Met een brede waaier aan activiteiten voor een breed publiek.
CyRCuS is:
Een parade: ‘parade maken’ is zoveel als de voorstelling van de artiesten, reclame maken voor de vertoning. Snuister door de digitale parade van circuspersonen die vroeger en nu iets betekenden in de streek. Ken jij nog personen die hierin thuis horen?
Een beeldverhaal: duik in het circusverleden a.d.h.v. thema’s, doorspekt met lokale feiten en gestoffeerd met historisch beeldmateriaal.
Een programma: van tentoonstellingen in Destelbergen en Sint-Lievens-Houtem, voorstellingen in het Cultuurhuis Merelbeke en GC De Kluize, lezingen, tot initiaties voor kinderen. Proef van het circus vandaag, of leer meer over het circus van vroeger.
Een lespakket : vanuit het thema circus kan je op veel leerdoelen inzetten. Samen met Oetang Learning Designers werken we aan een educatief STEAM-pakket met een vleugje ‘mens en maatschappij’ voor het 4e-6e leerjaar. Vanuit de thema’s en personen uit het lokaal circusverleden. Het pakket zal beschikbaar zijn vanaf september ’23.
Meer CyRCuS?
Een jaar lang kijken we graag samen met jou verder. We blijven beelden, anekdotes van de laatste 50 jaar sprokkelen. Zoeken personen die ook een plek in de parade verdienen. We verzamelen en delen ze op de website en onze andere kanalen. Geven ze een duurzame plek in archieven en collecties. Samen met de gemeenten vullen we daarnaast het programma aan met boeiende activiteiten. Daar werken we achter de schermen naarstig aan. Heb je tips? Breng ons zeker op de hoogte.
Durf je het aan ook een circusfascinatie op te bouwen? Hou onze kanalen in de gaten. Op één voorwaarde: vervloek ons niet als je je er net als ons in verliest 😉. U weze gewaarschuwd!
Het licht gaat aan, de muziek galmt door de boxen. CyRCuS. De parade is hier!
Partners
CyRCuS is een project dat leunt op vele schouders. Het is een samenwerking tussen Erfgoed Viersprong en de lokale besturen van de gemeentes Destelbergen, Lochristi, Melle, Merelbeke, Oosterzele en Sint-Lievens-Houtem. Met de steun en inbreng van Huis van Alijn en Circuscentrum.
Onze grote dank gaat daarnaast uit naar circusexpert André De Poorter. Zijn jarenlang onderzoek, zijn publicaties, archief en geheugen betekenden voor ons een grote bron aan informatie. Hartelijk dank André!
Dank ook aan onze lokale heemkundigen Jan Olsen (Erfgoed Melle), Roland De Blauwer (Erfgoed Melsen), Louis Gevaert (GEMUDES / HK De Oost-Oudburg / DSMG) en Heemkunde Houtem voor hun inbreng en samenwerking.
En niet in het minst dank aan stagiair Annelyn Heida (UGent, publieksgeschiedenis). Annelyn werkte mee aan het historisch onderzoek & de vertaling en digitale ontsluiting ervan. Mede dankzij haar inzet kon dit project de vorm krijgen zoals het er nu ligt. Dank u Annelyn!